4 style komunikacji - jakie są i czym się różnią?

Niezależnie od tego, czy rozmawiamy prywatnie przez telefon, dyskutujemy na konkretny temat, czy porozumiewamy się w pracy, omawiając szczegóły zadań do wykonania, posługujemy się pewnym stylem komunikacji.

Styl komunikacji w zespole to zbiór cech ludzi, które wiążą się z charakterem, osobowością i potrzebami członków zespołu i pozytywnie wpływają na działanie zespołu projektowego a także na interakcje między współpracownikami.

Biorąc pod uwagę pewne czynniki, możemy wyróżnić cztery podstawowe cztery style komunikacji: agresywny, asertywny, pasywny oraz pasywno-agresywny.

Agresywny styl komunikacji

Osoba, które posługuje się agresywnym stylem komunikacji wyraża to, co chce, a także to, jakie są jej potrzeby, nie zwracając uwagi na uczucia innych ludzi. Przez to świadomie lub nieświadomie robimy krzywdę innym.  Przeważnie robi to za pomocą agresywnych czynów. Często podnosi głos, przeklina i krytykuje inne osoby, co sprawia, że dominuje w towarzystwie i zwraca na siebie uwagę. Osoba o stylu agresywnym, może zupełnie nie zdawać sobie sprawy, że tak się zachowuje. Zdarza się, że agresywni ludzie zachowują się tak, ponieważ mają niskie poczucie własnej wartości i pod agresją czai się strach.

Zachowanie agresywne może także wynikać z osobowości lub nabytych nawyków. Osoba agresywna często przechodzi do ataku, gdy brak jej argumentów. Przyjmuje wtedy postawę obronną, która odbierana jest jako agresywna.

Asertywny styl komunikacji

Jest to najlepszy styl komunikacji. Osoba asertywna potrafi świetnie wyrazić swoje zdanie, jednak starając się nie urażać innych osób. Nie oznacza to jednak, że podporządkowuje się, ale postępuje zgodnie z własnymi uczuciami. Ludzie asertywni sprawiają wrażenie zrelaksowanych, stanowczych oraz komunikują się w sposób uczciwy i otwarty.

Najbardziej efektywnym stylem komunikacji jest właśnie wspomniany styl asertywny. Dzięki niemu nie zatracamy swojego "JA" i nie ulegamy także presji otoczenia, ale jednocześnie pozostajemy uczciwymi wobec innych. Mamy możliwość wyrażania swoich potrzeb w sposób bezpośredni i otwarty, a dodatkowo żadna ze stron nie traci swoich celów. Można to porównać do kategorii negocjacji, w której każdy jest zwycięzcą.

Kiedy powinniśmy zachowywać się asertywnie? Asertywne zachowanie zawsze będzie lepsze od agresywnego (które może urazić innych), czy też od pasywnego (gdzie możemy zapomnieć o własnych potrzebach). Istotne jest, aby umieć odmawiać i wyrażać swoją opinię, przy tym nie ulegając i nie krytykując, jednocześnie nie zapominając o szacunku do innych i do samego siebie. Najbardziej znaną cechą osoby asertywnej jest umiejętność stawiania granic i mówienia "nie". Asertywności powinniśmy używać do uczciwego, szczerego wyrażania własnych uczuć i poglądów, obrony oraz korzystania z własnych praw przy jednoczesnym respektowaniu praw innych.

Pasywny styl komunikacji

Osoby pasywne nie dają sobie prawa do wyrażania własnych potrzeb i opinii, w skutek czego, często ulegają innym. Mówią one zazwyczaj cichym głosem, który rzadko podnoszą. Sprawiają wrażenie słabych i niepewnych, dlatego łatwo nimi manipulować. Osoby pasywne zgadzają się na każdy warunek, nie potrafią negocjować, czy walczyć o coś dla siebie. Robią mnóstwo rzeczy dla innych nie prosząc o nic w zamian. Podczas konfliktów są wycofane lub próbują natychmiast załagodzić sytuację własnym kosztem, ponieważ odczuwają lęk przed dezaprobatą innych osób.

Wynika to z tego, iż wmówiono nam, że "dobre wychowanie" to uleganie innym. Nie potrafimy wyrażać swoich uczuć, przez to tracimy niezależność i tłumimy swoje potrzeby – w konsekwencji – stajemy się pasywni.

Pasywno-agresywny styl komunikacji

Osoby o tym stylu łatwo pomylić z osobami pasywnymi, ponieważ na zewnątrz wydają się ugodowe i łagodne, w rzeczywistości cały czas sabotują i manipulują, by osiągnąć swoje cele. Potocznie nazywamy je jako dwulicowe, które uśmiechną się do ciebie, jednocześnie kopiąc pod tobą dołek. W pasywno-agresywnym stylu komunikacji, osoby nie widzą swojej złości, nie wchodzą nigdy w otwarte konflikty - działają za kulisami, w swojej bezpiecznej „szarej strefie”. Osoby te zwykle są pełne żalu i poczucia bezsilności, ale nie zdają sobie z tego sprawy. Nie widzą swoich problemów i często uważają, że wszystko jest w porządku.

Otwarcie mogą mówić i wierzyć, że są bezkonfliktowe oraz, że lubią wszystkich ludzi. Kiedy są niezadowolone, często mamroczą do siebie niezrozumiałe dla innych słowa. Nie mają problemu z obgadywaniem innych oraz uśmiechaniem się, mimo, że widać ich złość. Swoim niezadowoleniem zazwyczaj obarczają innych, by nie okazywać swojego niezadowolenia. Bez skrupułów zgadzają się na coś, by w przyszłości móc sabotować swoje zdanie i dane obietnice.